یکی از پرکاربردترین سازهها در صنعت و سایر کاربریها، سوله ها هستند. سولهها در صنعت سوله سازی انواع مختلفی دارند که هر کدام از ویژگیهای خاصی برخوردارند. سولههای فلزی دارای اجزای مشخصی هستند. این اجزا کاربردهای خاص خود را دارند و آشنایی با آنها برای اجرای سوله ضروری است. یکی از اجزای اصلی سولهها، قاب سوله است. این قاب چه وظیفهای را در سوله برعهده دارد و انواع آن کدامند؟ چه اجزای مهم دیگری در سولهها وجود دارند؟ در ادامه مطلب قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم.
با اجزای اصلی سازهای سوله بیشتر آشنا شوید
برای آشنایی بیشتر با قاب سوله، بهتر است ابتدا با قطعات سوله را بیشتر بشناسید. سوله سازهای است که معمولا با سقف شیبدار ساخته میشود. سولهها اغلب دارای دهانه بزرگ و طول بلند هستند و کاربریهای مختلفی دارند. برای ساخت انواع سوله به اجزای مختلفی نیاز دارید که در ادامه برخی از مهمترین آنها را بررسی خواهیم کرد.
۱. قاب سوله
به طور کلی سولهها از تعدادی قابهای شیبدار تشکیل شدهاند. این قابهای اصلی توسط اجزای مختلفی به یکدیگر متصل میشوند. دلیل این امر افزایش قدرت تحمل نیروهای جانبی و ثقلی وارد بر سازه است. به هر حال نیروهای جانبی، مثل زلزله، باد و … ممکن است روی سازه تأثیر منفی بگذارند. به همین دلیل اتصال قابهای اصلی به یکدیگر ضروری است.
قاب سوله اصلی از تیر و ستون تشکیل شده است. نقش تیر شیبدار و ستونها در سازه را نمیتوان انکار کرد. تیرهای شیبدار را با اصطلاح رفتر (Rafter) هم میشناسند. معمولا ساختار رفترها و ستونها به صورت غیرمنشوری است. به این معنی که نحوه اجرای مقطعشان در طول عضو به صورت متغیر است. دلیل این امر تغییرات لنگر در رفترها و ستونهاست. با توجه به اینکه ابعاد دهانه سوله ها بزرگ است، ابعاد تیرها و ستونها هم باید بیشتر از پروفیل های موجود باشد. از سوی دیگر این نوع پروفیلها در بازار موجود نیستند.
برای حل این مشکل و اجرای سازه میتوان از تیر ورق استفاده کرد. برای ساخت تیر و ستونها در سوله ورقها را برش میدهند. این ورقهای برش داده شده به یکدیگر جوش داده میشوند. به این ترتیب تیر و ستون دلخواه آماده خواهد شد. بعد از آن ستونها را از پایین به صفحه ستون و از بالا به رفتر متصل خواهند کرد.
نکته مهمی که در اجرای سوله وجود دارد، عدم استفاده از سیستم مهاربند در جهت عرضی سوله است. به همین دلیل اغلب از قاب سوله به عنوان قاب خمشی استفاده میکنند. در جهت طولی سوله هم از مهاربندهای همگرا استفاده میشود که برای باربری جانبی در نظر میگیرند.
۲. پرلین (Purlin) یا لاپه
پرلین یا لاپه، تیر فرعی سقف سوله است. این تیر در فواصل مشخص و در راستای طول سوله بین قابهای اصلی قرار میگیرد. پرلینها وظیفه دارند تا وزن پوشش سقف سوله را تحمل کنند. برای پرلین معمولا از مقاطع سرد نورد شده ناودانی یا Z شکل استفاده میکنند. برای اتصال پرلینها به رفتر قابهای اصلی هم از پیچ و نبشیهای مخصوص استفاده میشود.
۳. لاپه جانبی یا گیرت
برای نگهداشتن دیوارههای سبک سوله از گیرت یا لاپه جانبی استفاده میکنند. دلیل استفاده از این گیرتها در جداره سوله، تحمل فشار باد و نیروی ثقلی دیوار است. گیرتها بار باد وارده را به ستونها منتقل میکنند. برای گیرتها هم از ناودانی و مقاطع Z شکل استفاده میشود. نوع اتصال هم باید به صورت مفصلی باشد. اهمیت استفاده از گیرتها در سوله بالاست. دلیل این امر شدیدتر بودن نیروهای باد نسبت به نیروهای ثقلی است.
۴. میل مهارهای سقفی یا سگراد (Seg Rod)
یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که لاپهها به دلیل فشار بارهای ثقلی، ممکن است دچار کمانش پیچشی شوند. برای جلوگیری از این اتفاق، باید از میل مهار سقفی استفاده شود تا ضعف لاپه را پوشش بدهند. وظیفه سگراد یا میل مهار سقفی، انتقال نیروهای ثقلی به رأس سوله است. به این ترتیب حول محور لاپهها که با ضعف دست و پنجه نرم میکنند، یک لنگر متعادلکننده ایجاد میشود. با این کار از کمانش پیچشی هم جلوگیری خواهد شد. برای سگرادها از مقاطع میلگرد استفاده میکنند که با استفاده از پیچ به لاپهها متصل میشوند.
۵. استرات (Strut)
یکی دیگر از اجزای اصلی سازههاست که برای اتصال قاب سوله استفاده میشود. البته از استراتها به عنوان مهار طولی قابها نیز استفاده میکنند. برای کاهش ضعف ستون در کمانش نیز از اتصال استرات ها به ستون کمک گرفته میشود. به این ترتیب پایداری ستون در برابر کمانش افزایش پیدا میکند. اتصال استراتها هم به صورت مفصلی انجام میگیرد و از مقاطع قوطی شکل استفاده میکنند. عملکرد استراتها با گیرتها متفاوت است.
۵. مهاربندهای اصلی قائم
از این مهاربندها برای بهبود سیستم باربری جانبی سازه استفاده میشود. برای مهاربند های اصلی هم از دوبل نبشی، میلگرد، لوله و دوبل ناودانی استفاده میکنند. دلیل استفاده از مهاربندهای قائم، جلوگیری از تغییر شکل سوله در هنگام نصب و استفاده است. در واقع مهاربندهای اصلی قائم، وظیفه افزایش پایداری اعضای مقاومت و فشاری سازه در برابر نیروهای وارده را برعهده دارند.
نتیجه گیری
قاب سوله یکی از مهمترین اجزای انواع سولهها به شمار میرود. به طور کلی سولهها از اجزای مختلفی تشکیل شدهاند که هر کدام وظیفه خاص خود را برعهده دارند. سولهها از تعداد زیادی قابهای شیبدار استفاده میشوند که با اجزای مختلفی به یکدیگر متصل خواهند شد. دلیل استفاده از قابها مقابله با نیروهای وارده بر سوله است. در واقع اغلب اجزای موجود در سوله برای جلوگیری از تأثیر منفی نیروهای وارده اجرا میشوند. به همین دلیل وجود و اجرای صحیح آنها اهمیت بسیار زیادی دارد.
قابهای اصلی سوله نقش مهمی در افزایش مقاومت سازه دارند به همین دلیل آشنایی با نحوه نصب و اجرای آن حائز اهمیت است. گروه مهندسی اعتمادسازه دارای تجربه طراحی سوله و اجرای انواع آن در شهرهای مختلف ایران و حتی خارج از کشور است. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هزینه و مشاوره رایگان با شماره ۰۹۱۳۷۵۷۰۵۸۷ تماس بگیرید.