جرثقیل سقفی یا اصطلاحا Overhead Crane دستگاهی برای جابجایی اشیا و وسایل سنگینی است که به کمک نیروی انسانی یا سایر ماشین آلات امکان جایجایی آنها نیست که اولین بار در سال ۱۸۳۰ میلادی در آلمان ابداع شد. اصولا برای حمل بارهای سنگین یا وزن های بالای یک تن اولین دستگاهی که برای جابجایی بار به ذهن خطور می کند، جرثقیل است که انواع مختلفی دارد از جمله:
- جرثقیل سقفی زنجیری
- جرثقیل دستی تا جرثقیل کارگاهی
- و…
هر کدام در شرایط خاص و با هدفی مشخص مورد استفاه قرار می گیرند. جرثقیل می تواند در فضای باز مثل معادن یا محیط سر بسته همچون کارخانه، کارگاه یا سوله استفاده شود.
جرثقیل سقفی بدون اشغال فضا در هر شرایطی کاربردی هستند و اصولا برای بارگیری و تخلیه در سوله، کارگاه ها، بندر، انبار، چیدمان وسایل بزرگ و سنگین، کارخانه و محیط های صنعتی بیشترین استفاده را دارند. جرثقیل می بایست با توجه به نوع عملیات اجرایی، محوطه و وزن بار انتخاب شود.
جرثقی سقفی چیست و چرا استفاده می شود؟
در حیقت به جای کشیدن بار روی زمین یا کریدورها، به راحتی می توان از انواع جرثقیل های سقفی یا کرین کمک گرفت چرا که قدرت بارگیری بالایی دارند و کنترل آنها نیز بسیار ساده و منعطف است.
اپراتور جرثقیل سقفی با استفاده از یک پندانت یا کنترل بی سیم، حرکت و سرعت جرثقیل یا کرین را کنترل می کند از همین رو خطرات احتمالی ناشی از خرابی بار، خطرات جانی و مالی، مشکلات انتقال بارهای آسیب زا و … به حداقل ترین حالت ممکن خواهد رسید.
جرثقیل های سقفی در انداره، اشکال و با اهداف مختلفی طراحی و مورد استفاده قرار می گیرند. کارایی، ساده تر شدن امور جایجایی و ایمنی ۳ دلیل عمده و منطقی برای استفاده از یک جرثقیل سقفی است. از طرفی به واسطه جرثقیل های سقفی در کسری از زمان و در کوتاه ترین زمان ممکن می توان عملیات مربوط به جابجایی بار، جابجا کردن تجهیزات، وسایل و حتی سایر ماشین آلات را عملی کرد.
این نوع ماشین آلات قادر به جابجایی وزن های بسیار بالا با کاهش خطرات احتمالی هستند از هیمن رو در شرایطی که نوع مواد خطر آفرین باشد، جابجایی فلزهای گرم، وزن های بالا، جابجا کردن مواد سمی و شیمایی و … کارایی دارند. پس به طور کلی انواع جرثقیل ها با دو هدف مورد استفاده قرار می گیرند:
- جایجا کردن بار با وزن سنگین ( اصولا بالای ۱ تن)
- جابجا کردن مواد خطر آفرین (مثل مواد شیمیایی، سمی یا فلزات)
نحوه کار جرثقیل سقفی
تاکنون به این فکر کرده اید که جرثقیل سقفی چگونه کار می کند؟ اصولا در اجرای جرثقیل سقفی از تیر افقی که پل نامیده می شود کمک گرفته می شود که مستقیما به دو طرف متصل هستند تیرک وظیفه پشتیبانی از جرثقیل را برعهده دارد و حرکت جرثقیل در این محدوده پوشش داده می شود.
یک بالابر نیز به تیر متصل است که در صورت نیاز به جهت های مختلف حرکت داده می شود و در نهایت یک قلاب در انتهای آن قرار دارد تا بار را به سمت بالا یا پایین حرکت دهد جرثقیل های سقفی به صورت دستی یا از راه دور کنترل می شوند. گاه جرثقیل ها بر روی ریل حرکت داده می شوند و گاه زیر تیر آویزان هستند.
قلاب نیز یکی از مهم ترین و حیاتی ترین اجزای جرثقیل محسوب می شود قلاب ها با توجه به نوعشان از طرفیت ۲.۵ تا ۲۵ تن بار را تحمل می کنند.
انواع جرثقیل سقفی بر اساس ریل
انتخاب جرثقیل سقفی به عملیات اجرایی بستگی دارد از آغاز ارائه این نوع ماشین آلات تاکنون تحولات چشمگری رخ داده و اطلاع از نحوه کار آن ها و اینکه هر جرثقیل برای چه عملکرد و عملیاتی مناسب است، ضروریست.
آشنایی با انواع جرثقیل های سقفی از آنجایی اهمیت دارد که باید بدانید از کدام نوع جرثقیل در چه شرایطی استفاده کنید، کدام برای وزن و محوطه مورد نظرتان مناسب تر است. جرثقیل ها براساس تشکیلات مختلف و با هدف تسهیل بابری به دسته های زیر تقسیم بندی می شوند:
- جرثقیل سقفی تک پل
- جرثقیل سقفی دو پل
- کرین سقفی آویز
- جرثقیل مونوریل
- کرین جیب
در ادامه به معرفی انواع جرثقیل سقفی می پردازیم.
۱. جرثقیل سقفی تک پل
همانطور که از نام جرثقیل پیداست، دارای یک پل می باشد که از دو طرف به راهبر یا کلگی متصل شده. جرثقیل های تک پل و دو پل در فضای بسته نصب می شوند. از مزیت های آن می توان به کاهش هزینه های نسبی، طراحی ساده تر و نصب سریع تر اشاره کرد. از جهت وزن نسبت به جرثقیل دو پل سبک تر است و تبعا برای جابجایی بارهایی سبک تر نیز مورد استفاده قرار می گیرد جرثقیل تک پل برای بارهای تا وزن ۱۰ تن مناسب است. پس برای جابجایی بارهای سنگین تر در ارتفاع بیشتر به سراغ نوع بعدی جرثقیل ها می رویم.
۲. جرثقیل سقفی دو پل
در این نوع جرثقیل سقفی از دو پل کمک گرفته می شود پس تحمل بار بیشتری هم دارد. دهانه های بازتر و وزن های بالاتر را پوشش می دهد این نوع جرثقیل تحمل بار تا ۱۰۰ تن را دارد البته به شرط مدیریت ارتفاع و استفاده از موتوری مناسب! از ویژگی های این نوع جرثقیل ها می توان به سرعت و قدرت بالا و ایمنی بیشتر اشاره کرد در نظر داشته باشید هزینه های اجرایی آن نسبت به جرثقیل تک پل بالاتر است.
۳. جرثقیل سقفی دروازه ای و نیم دروازه ای
این نوع جرثقیل ها (Gantry Crane & Semi Gantry Crane) در فضای باز تعبیه می شوند و تفاوت اصلی آنها با جرثقیل تک پل و دو پل همین است. در جرثقیل دروازه ای ۴ پایه و در نیم دروازه ای ۲ پایه برای حمایت و جابجایی بار در نظر گرفته شده است که به یک تیر افقی متصل هستند.
۴. جرثقیل مونوریل
جرثقیل مونوریل در خط تولید و مونتاژ به وفور دیده می شود از پل و تیرهای مربوطه برای حمل و جابجایی بار کمک نمی گیرد. ترولی به یک تیر آی شکل در سقف متصل شده که در طول تیر حرکت می کند در واقع بار به صورت عمودی در حرکت است.
شایان ذکر است کرین جیب کرین Jib هم یک نوع جرثقیل سقفی است که به پل و تشکیلاتی که قبل تر اشاره کردیم نیاز ندارد.
اجزای جرثقیل سقفی
با وجود اینکه انواع مختلفی از جرثقیل های سقفی برای کارکردهای متنوع و بار و مساحت های مختلف وجود دارد، برخی از اجزای جرثقیل ها مثل بالابر، ترولی، تیر، بالگردها و کنترل کننده ها و … مشترک است.
پل یا تیرک های جرثقیل
پل، تیرکی افقی که بالای محوطه تعبیه می شود، تیرک ها اجزای اصلی هستند که ترولی روی آن حرکت می کند. معمولاً از فولاد ساخته شده و می‌توان آن را متناسب با نیازهای خود سفارشی سازی کرد. جرثقیل ها می توانند تک پل یا دو پل باشند.
راهبرهای طولی
در حقیقت راهبرها، تیر پل را پشتیبانی می کنند یعنی تیرها از دو سمت به راهبرهای طولی متصل هستند. راهبرها در اندازه و اشکال مختلفی بسته به ظرفیت بار طراحی می شوند.
بالابر جرثقیل
بالابر، بار را که به یک گیره یا همان قلاب وصل شده را حمل می کند. بالابر بسته به نوع جرثقیل سقفی و منبع تغذیه ممکن است دارای موتور قدرت الکتریکی، هیدرولیک، پنوماتیک یا گرانشی باشد.
بالابرها هم به دو نوع زنجیری و سیمی ارائه می شوند. بالابرهای زنجیری برای حمل بارهایی تا وزن ۱۰ تن و بالابرهای سیمی برای حمل بارهای با وزن تا ۱۰ تن به بالا کاربردی هستند.
ترولی بالابر
ترولی در حقیقت نقشی مکمل دارد. در کنار پل ها، مهار کننده نیروی وارده از بالابر است و همچنین به اپراتور این امکان را می دهد تا بالابر را کنترل و فاصله و جهت حرکت بار را مدیریت کند. ترولی مکانیزمی مکانیکی دارد و شامل ترمز، موتور، درام و یک سری چرخ ها است.
موتور (رابطه موتور جرثقیل و ارتفاع)
اینکه چه موتوری برای جرثقیل استفاده شود و جرثقیل چه ظرفیتی برای جابجایی بار داشته باشد دقیقا به ارتفاع جرثقیل تا سطح زمین بستگی دارد (از قلاب تا زمین). تخمین ارتفاع یک اندازه گیری حیاتی محسوب می شود زیرا براساس آن می توان ظرفیت بار را محاسبه و تعیین نمود که آیا موتور جرثقیل برای جابجایی این وزن بار مناسب است یا خیر.
کنترل های جرثقیل
اپراتور با کنترل های جرثقیل سقفی، امکان مدیریت کامل بار را دارد. کنترل های پایه دارای دکمه های روشن و خاموش هستند اما کنترل های پیشرفته تر جوی استیک دارند که اپراتور به کمک این کنترل پیشرفته تر امکان جابه جایی بار به صورت حرفه ای تر و حرکات پیچیده تر را دارد.
به صورت کلی اجزای مختلف در کنار هم قرار می گیرند تا نوعی از جرثقیل سقفی را تشکیل دهند و همه این اجزا یک راه حل کلی برای جابه جایی بارهای سنگین فراهم می کنند. آگاهی از این موضوع که هر قطعه از جرثقیل چه وظیفه ای دارد باعث می شود از عملکرد جرثقیل تصور شفاف تر و درک بهتری داشته باشید. از طرفی می توانید به صورت بهتر بر اساس وزن بار و محوطه و شرایط جرثقیل مناسب تری را انتخاب کنید.
تمام اصطلاحاتی که درباره جرثقیل سقفی باید بدانید
هر جرثقیل دارای یک لود چارت (Load chart) است که با نام جدول بار نیز شناخته می شود. توجه به این آمار و ارقام به شما در استفاده از جرثقیل و ظرفیت سنجی کمک شایانی خواهد کرد. قبل از استفاده از جرثقیل های سقفی حتما می بایست با برخی از رایج ترین اصطلاحات این حوزه آشنا باشید. برخی از این اصطلاحات عبارت اند از:
- ترمز کششی: ترمزی که به ترولی وصل شده و مقاومتی را در برابر حرکت به جلو ایجاد می کند و برای کنترل سرعت و توقف بار کارایی دارد.
- ضد انفجار: نوعی جرثقیل سقفی ایمن و بسیار مقاوم که برای استفاده در محیط‌های قابل انفجار طراحی شده است.
- ظرفیت بارگیری: حداکثر وزنی که یک جرثقیل سقفی می تواند بلند کند.
- سرعت بلند کردن: سرعت مجاز و منطقی تعیین شده که بار می تواند بالا یا پایین شود.
- سرعت حرکت: سرعت مجاز برای حرکت جرثقیل سقفی.
- بار چرخ: وزن خود جرثقیل سقفی به علاوه ترولی، بالابر و بار.
کاربردهای مختلف جرثقیل های سقفی در صنایع و کسب و کارها
جرثقیل های سقفی در کارخانه ها، انبارها و سایر محیط های صنعتی برای جابجایی بارهای سنگین استفاده می شوند. جرثقیل ها می توانند کالاها را بین نقاط مختلف جابجا یا کامیون ها را بارگیری و تخلیه کنند. در زیر به ساده ترین کارکردهای جرثقیل های سقفی اشاره کرده ایم که البته کارایی این جرثقیل ها خیلی بیشتر از این مسائل است:
- حمل و و جابه جایی
- انبارداری
- بارگیری و تخلیه
- چیدمان
- و…
نقش جرثقیل های سقفی در صنایع کشور
مثال های رایج صنایعی که در کار خود از جرثقیل های سقفی استفاده می کنند عبارت اند از:
- تولید: جرثقیل ها قطعات را در سراسر امکانات، از یک دپارتمان به دپارتمان دیگر و به خطوط تولید نهایی یا بسته بندی منتقل می کنند.
- ساخت و ساز: جرثقیل های سقفیمی توانند مواد سنگین مانند تیرهای فولادی را در طول ساختمان از طبقه به طبقه جابجا کنند. آنها ممکن است همچنین تجهیزات سنگین را در مکان های خاص قرار دهند.
- کارخانه های فولاد: در کارخانه هایی همچون فولاد به دلیل حساسیت مواد و خطرات احتمالی، جرثقیل ها مواد اولیه مانند فلزات ذوب شده را جابجا می کنند.
- لجستیک و توزیع: وسایلی با وزن کم به صورت دستی منتقل می شوند اما بارهای سنگین تر و حجیم به سیستم های جرثقیل سقفی برای جابجایی نیاز دارند.
- کارخانجات بیومس: جرثقیل ها چوب سنگین و سایر متریال را جابجا می کنند.
- عملیات معدن: جرثقیل های سقفی سنگ آهن، زغال سنگ یا شن و ماسه را از یک منطقه معدن به منطقه دیگر انتقال می دهند و تجهیزات معدنی را جابجا می کنند.
- کارخانه های فرآوری غذا: در هنگام آماده سازی غذای فرآوری، مواد اولیه می بایست از بالای لاین ها عبور کنند پس بسیاری از کارخانه های غذایی از جرثقیل های سقفی برای این مورد استفاده می کنند.
- صنایع نفت و گاز: بعضا نیاز است که تجهیزات و مواد جابجا شوند و از آنجایی که تجهیزات سنگین یا انتقال مواد خطرناک است، در صنایع نفت و گاز از جرثقیل های سقفی کمک گرفته می شود.
- کارخانه های غذایی مثل نوشابه: جرثقیل های سقفی بارهای خط تولید و محصولات نهایی را منتقل می کنند.
- کارخانه های خودروسازی: برای جابجایی مواد، متریال و برخی ماشین آلات جرثقیل سقفی تعبیه شده است.
نتیجه گیری
بطور کلی، بسیاری از کسب و کارها برای دستیابی به بهره‌وری بالا، کاهش هزینه های نیروی انسانی و افزایش ایمنی از جرثقیل سقفی استفاده می کنند. اگر هر سوالی در خصوص انواع جرثقیل های سقفی داشتید یا در استفاده از آن ها با چالش مواجه شده اید کارشناسان اعتماد سازه آماده خدمت به شما عزیزان هستند. تخصص ما نصب و طراحی و اجرای انواع جرثقیل های سقفی با توجه به نیازهای شماست. برای مشاوره رایگان با شماره ۰۹۱۳۷۵۷۰۵۸۷ تماس بگیرید.
هزینه اجرای جرثقیل سقفی چقدر است؟
برای استعلام دقیق قیمت ساخت و ساز جرثقیل سقفی با شماره ۰۹۱۳۷۵۷۰۵۸۷ تماس بگیرید و رایگان مشورت کنید.
چند مدل جرثقیل سقفی وجود دارد؟
جرثقیل سقفی انواع مختلفی دارد، از جمله:
- جرثقیل سقفی زنجیری
- جرثقیل دستی تا جرثقیل کارگاهی
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید.
2 دیدگاه دربارهٔ «جرثقیل سقفی چیست؟»
کسی که از قبل سوله شو ساخته میتونه جرثقیل سقفی بزنه براش؟ قیمت چقدر در میاد
سلام جناب خسروی، بله این امکان هست به زودی با شما تماس میگیریم.